कृषि-मौसम सल्लाह बुलेटिन (वर्ष-८, अंक ३९)

मौसमी सारांश:

गत साता देशको पुर्वी तराईका अधिकांश भू-भागहरु बाहेकका अन्य भू-भागहरुमा अधिकतम तापक्रम २० डि.से. भन्दा कम मापन गरिएको छ। प्रदेश नं-१ को सुनसरी जिल्लामा रहेको चतारा केन्द्रमा सबैभन्दा बढी २४.९ डि.से. तापक्रम मापन गरिएको छ। पुर्वी तराईका केही भू-भागहरु बाहेकको क्षेत्रमा न्यूनतम तापक्रम १०.० डि.से. भन्दा कम मापन गरिएको छ र उच्च पहाडी भू-भागको धेरै स्थानहरुमा शुन्य डि.से. भन्दा कम मापन गरिएको छ। गण्डकी प्रदेशको मनाङ जिल्लामा रहेको हुम्दे केन्द्रमा सबैभन्दा कम -१०.० डि.से. तापक्रम मापन भएको छ। गत साता तराईका अधिकांश भुभागहरुमा हुस्सु/कुहिरो देखा परेको थियो।
हिमाली भू-भागमा साताको शुरु र अन्त्यतिर आंशिक देखि सामान्य बदलीको संभावना छ।
पहाडी भू-भागमा साताको शुरु र अन्त्यतिर आंशिक बदलीको संभावना छ।
सुदूरपश्चिम र कर्णाली प्रदेशको हिमाली भू-भागमा साताको मध्य तथा अन्त्यतिर थोरै स्थानमा हल्का वर्षा/हिमपात को संभावना छ।
सुदूरपश्चिम र कर्णाली प्रदेशको पहाडी भू-भागमा साताको मध्य तथा अन्त्यतिर छिटपुट/हल्का वर्षाको संभावना छ।
देशभर अधिकतम तथा न्यूनतम तापक्रम हल्का घट्ने संभावना छ।
तराई भू-भागमा साताका अधिकांश दिनहरूमा राती र बिहानीपख र हुस्सु/कुहिरो लाग्ने संभावना छ।

कृषि सारांश

गहुँ छरेको २०-३० दिनभित्र (मुकुट जरा पलाउने अवस्था) गहुँको जरा भिज्नेगरि पहिलो सिँचाई पश्चात नेपाल कृषि अनुसन्धान परिषदबाट अध्यावधिक गरिएको सिफारिस मात्रा अनुसार टपड्रेस गर्नुहोस्।
गहुँ रोपेको ३०-४० दिनभित्र सल्फोसल्फरन ७५% डब्लु.पी. २ ग्राम प्रति रोपनी वा १.३ ग्राम प्रति कट्ठा ४२ एम.एल. सरफेक्टेन्टमा मिसाई २५ लिटर पानीमा एक रोपनीको लागि वा १७ लिटर पानीमा एक कठ्ठाको लागि माटोमा चिस्यान भएको अवस्थामा फ्लेट फेन नोजलको प्रयोगले स्प्रे गर्नुहोस्।
तोरी तथा बकुल्ला बालीमा लाही कीराको व्यवस्थापनको लागि १ भाग गाईको गहुँत र ४ भाग पानी मिसाएर रातभरि राखेर लाही लागेको ठाँउमा भिज्नेगरि भोलीपल्ट छर्कनुहोस्। प्रकोप ज्यादा भएमा फ्लोनिकामिड २५% डब्ल्यु.जी. ०.३ ग्राम वा डाईमेथोएट ३०% ई.सी. १.५ एम.एल. प्रति लिटर पानीको दरले छर्कनुहोस्।
अरहर तथा चना बालीको कोसामा लाग्ने गवारो कीरा व्यवस्थापनको लागी क्लोरानट्रानिलिप्रोल १८.५ एस.सी. ०.४ एम.एल. प्रति लिटर पानीमा मिसाई बोट भिज्नेगरि साँझको समयमा छर्कनुहोस्।
जाडोयाममा फलफूलका विरुवाहरु सुषुप्त अवस्थामा पुगेको हुनाले कटिङ्गद्वारा विरुवा प्रशारण गर्न सकिने अनार, अंगुर जस्ता फलफूलमा तीन आँख्ला भएको लामो शिसाकलम साइजको (१५-२० से.मी.) १ वर्ष पुरानो हाँगा छानी वालुवा, माटो र कम्पोष्ट मलखाद १:१:१ को अनुपातमा बनाइएको ब्याडमा कटिङ्ग राख्नुहोस्।
तराईका जिल्लाहरुमा बिहानीपख कुहिरो लाग्ने हुनाले गोलभेँडा तथा आलुबालीमा पछौटे डढुवा रोगको अनुगमन गर्नुहोस्। प्रकोप देखापरेमा फेनामिडोन १०% + मेन्कोजेब ५०% डब्लु.जी. वा डाइमेथोमोर्फ ५०% डब्लु.पी. १.५ ग्राम प्रतिलिटर पानीमा मिसाएर बोटको सम्पुर्ण भाग भिज्नेगरी अपरान्हपछि छर्कनुहोस्।
लसुन र प्याजको, प्याजी डढुवा रोग व्यवस्थापनको लागि बारी सफा गरी रोगी पातहरु हटाई खाल्डो खनेर पुर्नुहोस्। रोगको अवस्था हेरी ७ दिनको फरकमा साफ वा सेक्टिन जस्ता बिषादीहरु २ ग्राम प्रति लिटर पानीका दरले सम्पूर्ण पातहरु भिज्नेगरि ३-४ पटकसम्म छर्केर उपचार गर्नुहोस्।
ज्यादा चिसो र शितलहर चलेका तराईका जिल्लाहरुमा पशुवस्तुमा कोल्ड स्ट्रोक हुन सक्ने भएकोले पशुवस्तुलाई मनतातो पानी र खानेकुरा (खोले, कुडो आदि) दिनुहोस्। पशुको जीउ ढाक्न पुराना बोराहरुको प्रयोग गर्नुहोस्। पशुवस्तुमा चिसोको लक्षण देखिएमा १०० ग्राम तोरीको तेलमा २ ग्राम कपूर मिलाएर गर्धन तलपट्टि र छातीतिर ३-५ दिनसम्म मालिस गर्नुहोस्।
तराई भू-भागमा साताका अधिकांश दिनहरूमा राती र बिहानीपख र हुस्सु/कुहिरो लाग्ने संभावना रहेकोले माछापोखरीमा अक्सिजनको कमीबाट हुन सक्ने क्षति कम गर्न बादल लागेको दिन र भोलिपल्ट बिहानीपख प्रति हेक्टर जलाशयमा बिहान ४-६ बजेसम्म ०.७५ के.भि.ए. क्षमताको एरेटरको प्रयोग गर्नुहोस्। साथै बादल लागेको समयमा दाना दिन बन्द गर्नुहोस्।
कमन कार्प जातका माछाले पोखरीमा प्राकृतिक रुपमा प्रजनन गर्ने हुँदा भाले र पोथी लाई छुट्टा-छुट्टै पोखरीमा राखी हुर्काउनुहोस्।
कृषि र पशु सम्वन्धी जिज्ञासाको लागी पैसा नलाग्ने नार्कको फोन नम्बर-११३५ मा हरेक सोमबार दिँउसो २ देखि ४ बजेसम्म फोन गर्नुहोस्।